W kontekście problematyki odszkodowań renta fakultatywna pełni bliźniaczą rolę do renty obligatoryjnej, przy czym jej przyznanie nie jest naturalną konsekwencją spełnienia warunków przewidzianych w ustawie, ale ma charakter uznaniowy. Renta fakultatywna może być przyznana na podstawie decyzji organów administracyjnych lub sądów.
Czym dokładnie jest renta fakultatywna? Komu przysługuje i jakie warunki należy spełnić, aby się o nią ubiegać?
Kluczowe cechy renty fakultatywnej
Renta fakultatywna wynika z art. 446. § 2. k.c., który stanowi: Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
W tym przypadku interesuje nas w szczególności drugie zdanie, na mocy którego o rentę mogą się ubiegać osoby, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania. Decyzja o przyznaniu renty ma w tym przypadku charakter uznaniowy – tj. na podstawie przedstawionych dowodów organ może przyznać świadczenie lub też odmówić jego przyznania.
Kto może się ubiegać o rentę fakultatywną?
Uprawnienie do ubiegania się o rentę fakultatywną wynika bezpośrednio z przytoczonego wcześniej przepisu. Ważnym aspektem jest w tym przypadku udowodnienie tego, że zmarły utrzymywał bądź dobrowolnie dostarczał środków na utrzymanie osobie, która się o nią ubiega. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji, kiedy zmarły żył w nieformalnym związku – konkubinacie – w związku z czym nie miał ustawowego obowiązku alimentacyjnego. Wówczas pozbawienie konkubiny/konkubenta środków po zmarłym byłoby moralnie niesprawiedliwe i raziłoby w zasady współżycia społecznego. Niemniej jednak, warunkiem koniecznym jest udowodnienie przed sądem bliskości, więzi i relacji, jakie łączyły poszkodowanego z potencjalnie „uprawnionym” do renty. W tym miejscu wyraźnie zaznacza się uznaniowość świadczenia, która dotyczy zarówno przyznania świadczenia, jak i określenia jego wysokości. O ile w przypadku renty obligatoryjnej (renty alimentacyjnej) jej wysokość jest podyktowana możliwościami zarobkowymi i majątkowymi zmarłego, o tyle w przypadku renty fakultatywnej jej wysokość jest określana z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego.
Renta fakultatywna a renta obligatoryjna – najważniejsze różnice
W kontekście odszkodowawczym renta fakultatywna i renta obligatoryjna różnią się przede wszystkim:
formą przyznawania,
zakresem odbiorców,
wysokością świadczenia.
Przyznanie renty obligatoryjnej jest naturalną konsekwencją spełnienia określonych w ustawie warunków. Renta fakultatywna jest przyznawana uznaniowo w drodze decyzji organu właściwego. Do otrzymania renty obligatoryjnej po zmarłym są uprawnieni członkowie rodziny. O rentę fakultatywną mogą się starać m.in. partnerzy pozostający z poszkodowanym w związku nieformalnym. Co ważne, wysokość obu świadczeń jest różna. Renta obligatoryjna jest zazwyczaj wyższa od fakultatywnej, ponieważ jej wysokość jest określana w oparciu o możliwości zarobkowe i majątkowe zmarłego. Wysokość renty fakultatywnej wynika z zasad współżycia społecznego.
Czym jest renta fakultatywna? Komu się należy?
W kontekście problematyki odszkodowań renta fakultatywna pełni bliźniaczą rolę do renty obligatoryjnej, przy czym jej przyznanie nie jest naturalną konsekwencją spełnienia warunków przewidzianych w ustawie, ale ma charakter uznaniowy. Renta fakultatywna może być przyznana na podstawie decyzji organów administracyjnych lub sądów.
Czym dokładnie jest renta fakultatywna? Komu przysługuje i jakie warunki należy spełnić, aby się o nią ubiegać?
Kluczowe cechy renty fakultatywnej
Renta fakultatywna wynika z art. 446. § 2. k.c., który stanowi:
Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
W tym przypadku interesuje nas w szczególności drugie zdanie, na mocy którego o rentę mogą się ubiegać osoby, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania. Decyzja o przyznaniu renty ma w tym przypadku charakter uznaniowy – tj. na podstawie przedstawionych dowodów organ może przyznać świadczenie lub też odmówić jego przyznania.
Kto może się ubiegać o rentę fakultatywną?
Uprawnienie do ubiegania się o rentę fakultatywną wynika bezpośrednio z przytoczonego wcześniej przepisu. Ważnym aspektem jest w tym przypadku udowodnienie tego, że zmarły utrzymywał bądź dobrowolnie dostarczał środków na utrzymanie osobie, która się o nią ubiega. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji, kiedy zmarły żył w nieformalnym związku – konkubinacie – w związku z czym nie miał ustawowego obowiązku alimentacyjnego. Wówczas pozbawienie konkubiny/konkubenta środków po zmarłym byłoby moralnie niesprawiedliwe i raziłoby w zasady współżycia społecznego. Niemniej jednak, warunkiem koniecznym jest udowodnienie przed sądem bliskości, więzi i relacji, jakie łączyły poszkodowanego z potencjalnie „uprawnionym” do renty. W tym miejscu wyraźnie zaznacza się uznaniowość świadczenia, która dotyczy zarówno przyznania świadczenia, jak i określenia jego wysokości. O ile w przypadku renty obligatoryjnej (renty alimentacyjnej) jej wysokość jest podyktowana możliwościami zarobkowymi i majątkowymi zmarłego, o tyle w przypadku renty fakultatywnej jej wysokość jest określana z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego.
Renta fakultatywna a renta obligatoryjna – najważniejsze różnice
W kontekście odszkodowawczym renta fakultatywna i renta obligatoryjna różnią się przede wszystkim:
Przyznanie renty obligatoryjnej jest naturalną konsekwencją spełnienia określonych w ustawie warunków. Renta fakultatywna jest przyznawana uznaniowo w drodze decyzji organu właściwego. Do otrzymania renty obligatoryjnej po zmarłym są uprawnieni członkowie rodziny. O rentę fakultatywną mogą się starać m.in. partnerzy pozostający z poszkodowanym w związku nieformalnym. Co ważne, wysokość obu świadczeń jest różna. Renta obligatoryjna jest zazwyczaj wyższa od fakultatywnej, ponieważ jej wysokość jest określana w oparciu o możliwości zarobkowe i majątkowe zmarłego. Wysokość renty fakultatywnej wynika z zasad współżycia społecznego.